ผู้ที่ปฏิบัติธรรมแล้ว มีอาการขณะที่จิต เข้าสู่การเป็นโสดามรรคและโสดาผล เป็นฉไน

หลวงพ่อ..... : ที่พวกเราทำอยู่ทุกวันนี้นะเรียกว่า “เบื้องต้นแห่งมรรค” ยังไม่ใช่ตัวมรรค เบื้องต้นของมรรค หรือ “บุพภาคมรรค” มรรคในส่วนเบื้องต้น คือการที่หัดเจริญสติรู้กายรู้ใจไป อาศัยการหัดรู้กายรู้ใจเนี่ยก็ค่อยๆเกิด ศีล สมาธิ ปัญญา แก่รอบขึ้นเป็นลำดับๆไป สุดท้ายก็จะแจ้งเลย ขันธ์ ๕ ทั้งหมดเป็นตัวทุกข์ ขันธ์ ๕ ตัวสุดท้ายนะ ที่ใจยอมรับว่าเป็นตัวทุกข์ก็คือตัวจิต

พระอนาคาฯยังเห็นว่าจิตเป็นตัวสุขอยู่ เพราะอะไร เพราะพระอนาคาฯมีสมาธิบริบูรณ์ จิตตั้งมั่น เด่นดวง เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน อยู่ทั้งวันทั้งคืนอย่างนั้นเอง ไม่ต้องรักษาด้วย ก็เลยรู้สึก โอ้..ตรงนี้ดีจังเลย ถ้าเมื่อไหร่ตรงนี้หายไปนะก็เป็นทุกข์ ถ้ายังอยู่กับจิตผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน ก็มีความสุข นี่เรียกว่าปัญญาไม่แก่รอบนะ ยังเห็นว่าจิตผู้รู้เป็นตัวสุขอยู่ ถ้าเป็นจิตผู้คิด ผู้นึก ผู้ปรุง ผู้แต่ง ถึงจะเป็นตัวทุกข์ ถ้าปัญญาระดับพระอรหันต์นะ จะเห็นว่า ขันธ์ ๕ ทั้งหมดเป็นตัวทุกข์

ยิงฟันยิ้ม