นิทานเซน : ความสุขอยู่หนใด?

พุทธศาสนิกชน 3 ราย สีหน้าเต็มไปด้วยความกลัดกลุ้มเนื่องเพราะปัญหาที่แก้ไม่ตก จึงได้ไปขอคำชี้แนะจากอาจารย์เซนอู๋เต๋อ เมื่อได้พบก็เอ่ยถามอาจารย์เซนว่า "มีหนทางใดที่จะทำให้พวกเรามีความสุขในชีวิต?"

   อาจารย์เซนถามกลับไปว่า "พวกท่านแต่ละคนมีชีวิตอยู่เพื่ออะไร?"

   คนแรกตอบว่า "ข้ามีชีวิตอยู่เพราะไม่อยากตาย"
   คนต่อมาตอบว่า "ข้ามีชีวิตอยู่เพื่อมีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง ยามแก่เฒ่าแวดล้อมไปด้วยลูกหลาน คงเป็นความสุขยิ่งนัก"
   คนสุดท้ายตอบว่า "ข้ามีชีวิตอยู่เพื่อเป็นที่พึ่งให้กับคนในครอบครัว ตอนนี้ทุกคนต้องพึ่งพาข้า ดังนั้นข้าจึงไม่อาจตาย"

   เมื่อได้ฟังเหตุผลในการมีชีวิตอยู่ของทั้งสาม อาจารย์เซนอู่เต๋อได้แต่กล่าวว่า "หากเป็นเช่นนั้นพวกท่านคงไม่อาจมีความสุขตลอดกาล เนื่องเพราะพวกท่านคนหนึ่งมีชีวิตอยู่บนความหวาดกลัวความตาย คนหนึ่งเฝ้ารอให้ถึงยามแก่เฒ่า อีกคนหนึ่งถูกขับเคลื่อนด้วยภาระอันหนักอึ้ง จนต่างก็หลงลืมหลักการและความหมายที่แท้จริงของการมีชีวิตอยู่ เช่นนี้จะมีความสุขได้อย่างไร"

   จากนั้นอาจารย์เซนจึงเอ่ยถามเหล่าพุทธศาสนิกชนต่อไปว่า "ในความเห็นของทุกท่าน 'ความสุข' คืออะไร?"

   คนแรกตอบว่า "ย่อมเป็นทรัพย์สินเงินทองบันดาลความสุข"
   คนต่อมาตอบว่า "ความรักจึงนำมาซึ่งความสุข"
   คนสุดท้ายตอบว่า "ชื่อเสียงเกียรติยศต่างหากคือความสุข"

   อาจารย์เซนกลับตอบว่า "นั่นกลับมิใช่ ซ้ำร้ายหากพวกท่านสะสมสิ่งเหล่านี้มากเกินไปกลับยิ่งเพิ่มความทุกข์"

   พุทธศาสนิกชนทั้งสามมองหน้ากันด้วยความงุนงง อาจารย์เซนจึงกล่าวต่อไปว่า "หากพวกท่านมีทรัพย์สินเงินทอง ความรัก หรือลาภยศสรรเสริญแล้ว ความกังวลว่าจะเสียมันไป ความโศกเศร้าเมื่อสูญเสียไปแล้ว รวมทั้งความปรารถนาอยากได้อยากมีมากกว่าเดิม จะกลายเป็นบ่วงแร้วคอยพันธนาการพวกท่านเอาไว้ กลายเป็นการเพิ่มพูนความทุกข์ แต่หากพวกท่านต้องการความสุข ก็ต้องปรับเปลี่ยนความคิดดังนี้"

   "อันว่าทรัพย์สิน เงินทองเมื่อมีมากจงทำบุญทำทานออกไปจึงจะเป็นสุข ความรักนั้นต้องรู้จักการเสียสละและการให้ค่อยมีความสุข ส่วนเกียรติยศชื่อเสียงจงนำมาใช้เพื่ออำนวยประโยชน์สุขให้ส่วนรวม เช่นนี้จึงเป็นความสุขโดยแท้"

ขอบพระคุณบทความจาก : ที่มา : หนังสือ 《禅的故事精华版》, 慕云居 เรียบเรียง, สำนักพิมพ์ 地震出版社, 2006.12, ISBN 7-5028-2995-4